BOM là gì? Các loại BOM và ý nghĩa đối với doanh nghiệp
BOM là gì? BOM thường được sử dụng trong hoạt động sản xuất của doanh nghiệp và đóng một vai trò quan trọng giúp doanh nghiệp có thể lên kế hoạch nguyên vật liệu cho quá trình sản xuất. Cùng 1C Việt Nam tìm hiểu thuật ngữ BOM, tìm hiểu các loại BOM phổ biến hiện nay.
>>>> XEM THÊM: Phần mềm 1C:Company Management - Quản trị doanh nghiệp sản xuất
1. Tìm hiểu thuật ngữ BOM là gì? Ví dụ minh họa
BOM, viết tắt của "Bill of Materials", là một danh sách chi tiết liệt kê tất cả các nguyên liệu thô, thành phần, linh kiện, và bộ phận cần thiết để xây dựng, sản xuất, hoặc sửa chữa một sản phẩm hoặc dịch vụ.
Danh sách này thường được sắp xếp theo cấu trúc phân cấp, chi tiết hóa cách thức các thành phần này kết hợp với nhau để tạo nên sản phẩm cuối cùng. BOM đóng vai trò thiết yếu trong quản lý sản xuất, vì BOM cung cấp cái nhìn toàn diện, giúp quản lý hiệu quả quy trình sản xuất và kiểm soát được chi phí.
Dưới đây là ví dụ minh họa về BOM trong ngành sản xuất điện tử - việc sản xuất một chiếc smartphone:
- Nguyên liệu thô: Silicon, nhựa, kim loại, và kính.
- Thành phần: Màn hình cảm ứng, vi mạch, pin, camera, vỏ máy.
- Linh kiện: Vi mạch bộ xử lý, bộ nhớ RAM, bộ nhớ trong, module camera, anten.
- Cấu trúc phân cấp:
- Mức 1: Smartphone hoàn chỉnh.
- Mức 2: Màn hình, vỏ máy, bộ phận điện tử bên trong.
- Mức 3: Các linh kiện cụ thể như vi mạch, camera, pin.
- Quy trình sản xuất: Lắp ráp linh kiện điện tử, lắp màn hình, kiểm tra chất lượng, lắp vỏ máy theo eBOM (Engineering Bill of Materials)
- Thông tin chi tiết: Số lượng pin là 1, màn hình 6 inch, 4GB RAM.
2. Ý nghĩa của BOM đối với doanh nghiệp
Hiện nay, BOM đã trở thành một công cụ không thể thiếu đối với các doanh nghiệp nhờ vào những lợi ích quan trọng mà nó mang lại trong hoạt động sản xuất hàng ngày:
- BOM không chỉ giúp doanh nghiệp dễ dàng lập kế hoạch mua sắm nguyên liệu và dự tính chi phí mà còn cho phép kiểm soát tốt hơn hàng hóa tồn kho. Đồng thời, giúp góp phần đáng kể vào việc giảm thiểu sự chậm trễ và lãng phí trong quá trình sản xuất.
- BOM cho phép xác định và ước tính giá trị của tất cả các nguyên liệu cần thiết trước khi bắt đầu quy trình sản xuất. Từ đó, doanh nghiệp không chỉ biết cách duy trì chi phí trong phạm vi ngân sách mà còn đảm bảo rằng các bộ phận và vật liệu phù hợp sẽ luôn sẵn sàng, đúng thời điểm, đúng số lượng.
- BOM giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và tiền bạc bằng cách tập trung vào việc sử dụng những nguyên liệu cần thiết để sản xuất sản phẩm. Nhờ danh sách chi tiết về các thành phần, bộ phận và linh kiện cần có, quá trình làm việc với nhà cung cấp cũng trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn bao giờ hết.
- BOM giúp tối ưu hóa quy trình mua sắm nguyên liệu lên chi tiết đầy đủ nguyên liệu cần thiết, BOM cho phép doanh nghiệp tính toán chính xác lượng nguyên liệu thô cần mua, giúp việc mua sắm trở nên hiệu quả hơn, tránh lãng phí tài nguyên và tối ưu hóa chi phí.
- BOM hỗ trợ doanh nghiệp quản lý kho hàng hiệu quả, cập nhật thông tin đầy đủ về nguyên vật liệu trong mỗi lô sản xuất, giúp quản lý kho bãi trở nên dễ dàng hơn bằng cách theo dõi chính xác hàng tồn kho, giảm thiểu tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt.
- Lập kế hoạch sử dụng nguyên vật liệu chi tiết: Dựa vào danh sách BOM, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch và phân bổ nguyên vật liệu một cách chính xác cho từng đơn hàng, đảm bảo mỗi nguyên liệu đều được sử dụng một cách hiệu quả, tránh lãng phí.
- Quản lý sản phẩm một cách chính xác: Với BOM, việc quản lý thông tin và hồ sơ liên quan đến từng sản phẩm trở nên thuận tiện hơn, từ đó nâng cao chất lượng quản lý và kiểm soát sản phẩm.
>>>> TÌM HIỂU NGAY: TOP 6 phần mềm quản lý sản xuất và bán hàng hiệu quả 2023
3. Các loại BOM phổ biến trong doanh nghiệp hiện nay
Hiện nay có nhiều loại định mức nguyên vật liệu khác nhau. Tuy nhiên, có 2 loại BOM chính bao gồm BOM sản xuất và BOM kỹ thuật. Dưới đây là thông tin chi tiết về từng loại:
3.1 mBOM (Manufacturing Bill of Materials)
mBOM (hay còn được gọi là BOM sản xuất) là loại BOM phổ biến nhất trong các công ty sản xuất hiện nay. Nó được sử dụng để hiển thị thông tin của tất cả các bộ phận sản xuất và lắp ráp cần thiết để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh.
mBOM được xây dựng dựa trên nguồn dữ liệu được tổng hợp từ nhiều hệ thống bao gồm lập kế hoạch nguồn lực doanh nghiệp (ERP), lập kế hoạch tài nguyên vật liệu (MRP) hay trong một số trường hợp là hệ thống thực thi sản xuất (MES).
>>>> KHÁM PHÁ NGAY: Phần mềm quản lý tiến độ sản xuất tối ưu cho doanh nghiệp
3.2 eBOM (Engineering Bill of Materials)
eBOM (hay còn được gọi là BOM kỹ thuật) là loại BOM xác định thiết kế của một sản phẩm hoàn chỉnh. eBOM sẽ liệt kê tất cả các thành phần và hướng dẫn cần thiết để tạo ra một sản phẩm nhất định, bao gồm mã sản phẩm, tên bộ phận, số bộ phận, sửa đổi bộ phận, mô tả, số lượng, đơn vị đo lường, kích thước, chiều dài, trọng lượng và thông số kỹ thuật hoặc tính năng của sản phẩm.
BOM kỹ thuật thường được tạo dựng bởi các kỹ sư dựa trên các bản vẽ thiết kế có sự hỗ trợ của máy tính (CAD) hoặc tự động hóa thiết kế điện tử (EDA).
>>>> TÌM HIỂU THÊM: Kế hoạch sản xuất là gì? Các bước lập kế hoạch hiệu quả
4. Phân loại cấu trúc của BOM trong sản xuất
BOM có thể được cấu trúc theo 2 dạng là đơn cấp và đa cấp:
4.1 BOM đơn cấp (Single-Level BOM)
BOM đơn cấp (có tên tiếng Anh là Single-Level BOM) là dạng BOM được sử dụng cho các sản phẩm có cấu trúc đơn giản, không có các thành phần nhỏ. Nó bao gồm các bộ phận được sử dụng trong quá trình sản xuất một sản phẩm và các bộ phận đó được liệt kê theo thứ tự.
Mặc dù BOM đơn cấp rất dễ tạo nhưng chúng không thể hiện mối quan hệ giữa các cụm lắp ráp chính, cụm lắp ráp con và các thành phần được sử dụng để xây dựng một sản phẩm. Nếu một sản phẩm bị lỗi sẽ rất khó để xác định chính xác thành phần nào cần được sửa chữa hoặc thay thế.
4.2 BOM đa cấp (Multi-Level BOM)
BOM đa cấp (tên tiếng Anh là Multi-Level BOM) thể hiện mối quan hệ giữa các thành phần, cụm lắp ráp chính và cụm lắp ráp phụ. Đây là dạng BOM được sử dụng cho những sản phẩm phức tạp khi các cụm lắp ráp cho thể được chia thành các cấp độ khác nhau.
>>>> XEM NGAY: Chi phí sản xuất là gì? Cách tính và phân loại chi phí sản xuất
5. Các chức năng chính của BOM
5.1 Lập kế hoạch số lượng vật tư
Đối với các doanh nghiệp, việc tính toán số lượng nguyên vật liệu cùng giá tiền của chúng cho quá trình sản xuất là điều cực kỳ quan trọng. Để giải quyết điều trên, công cụ BOM xuất hiện giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn trong việc lên kế hoạch cho vật tư phù hợp, tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất trơn tru, hiệu quả và chính xác.
5.2 Phân tích và đánh giá số lượng nguyên vật liệu thực tế
BOM hỗ trợ nhà quản lý trong việc phân tích số lượng nguyên vật liệu bị tiêu hao trong quá trình tạo dựng sản phẩm, giúp cho con số đưa ra sát với tình hình thực tế hơn. Từ đó, các doanh nghiệp có thể thể kiểm tra và đánh giá mức độ chênh lệch về số lượng nguyên vật liệu đã được sử dụng so với kế hoạch.
Trên đây, 1C Việt Nam đã cung cấp các thông tin về BOM là gì, lợi ích cũng như các loại BOM chính hiện nay. Có thể nói, BOM là công cụ cần thiết để doanh nghiệp hoạch định và quản lý nguyên vật liệu hiệu quả, chính xác. Nếu cần hỗ trợ hoặc giải đáp về các giải pháp quản lý sản xuất, vui lòng liên hệ tới 1C Việt Nam ngay hôm nay để được các chuyên gia hỗ trợ tư vấn nhé!
>>>> XEM THÊM: