Chiến lược là gì? Đặc điểm, vai trò trong doanh nghiệp

Trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh, việc xây dựng và áp dụng chiến lược hiệu quả là yếu tố then chốt để doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Vậy chiến lược là gì? Đặc điểm và vai trò của chiến lược trong doanh nghiệp như thế nào? Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về khái niệm chiến lược, những đặc điểm nổi bật cũng như tầm quan trọng của nó trong việc định hướng và thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

1. Tổng quan về chiến lược và các khái niệm liên quan

Để đạt được thành công, các doanh nghiệp cần nắm vững khái niệm chiến lược và những yếu tố liên quan. Trong phần này, chúng ta sẽ cùng khám phá tổng quan về chiến lược, các khái niệm cơ bản và vai trò quan trọng của chiến lược trong việc định hình hướng đi và phát triển của doanh nghiệp.

1.1 Chiến lược là gì? 

Chiến lược là một kế hoạch tổng thể hoặc hướng dẫn hành động được thiết kế để đạt một mục tiêu dài hạn hoặc tổng thể. Chiến lược thường được dùng trong bối cảnh quản lý, kinh doanh, quân sự, giáo dục, và nhiều lĩnh vực khác, nhằm định hình cách tiếp cận và tối ưu hóa nguồn lực để đạt được mục tiêu.

Một chiến lược tốt bao gồm:
1. Định rõ mục tiêu - Hiểu rõ mình muốn đạt được gì.
2. Phân tích tình hình hiện tại - Đánh giá môi trường, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức.
3. Lập kế hoạch hành động - Xác định các bước cụ thể, thứ tự và phân chia nguồn lực.
4. Thực hiện và theo dõi - Tiến hành các bước đã đề ra và đánh giá kết quả, điều chỉnh khi cần thiết.

Ví dụ trong kinh doanh, một chiến lược có thể là tập trung vào việc mở rộng thị trường quốc tế hoặc phát triển sản phẩm mới để chiếm lĩnh thị phần. Trong quản lý dự án, chiến lược có thể là cải thiện quy trình làm việc và tối ưu hóa nguồn lực để đạt hiệu quả cao hơn.

>>> XEM THÊM: Mục tiêu ngắn hạn là gì? Chi tiết các bước thiết lập từ A-Z

1.2 Quản trị chiến lược là gì?

Quản trị chiến lược là quá trình tổ chức và quản lý các hoạt động để đạt mục tiêu dài hạn của doanh nghiệp, bao gồm tối ưu hóa lợi nhuận, tăng thị phần và xây dựng giá trị thương hiệu. Đồng thời, quản trị chiến lược cũng đáp ứng kịp thời với biến động thị trường và các yếu tố từ bên ngoài như xã hội, văn hóa.

1.3 Hoạch định chiến lược là gì?

Hoạch định chiến lược là quá trình nghiên cứu, phân tích và lập kế hoạch để hướng doanh nghiệp đến mục tiêu cuối cùng. Một chiến lược được hoạch định chi tiết cung cấp sự thống nhất trong việc thực hiện nhưng vẫn đảm bảo linh hoạt khi cần điều chỉnh để phù hợp với thị trường biến động. Các nội dung cần hoạch định bao gồm sản phẩm, khách hàng, chiến lược giá và kênh phân phối.

2. Tầm quan trọng của chiến lược trong doanh nghiệp

Từ việc hiểu chiến lược là gì, có thể nhận định đây là chìa khóa quan trọng cho sự tăng trưởng và phát triển doanh nghiệp trong dài hạn: 

• Phương hướng: Chiến lược cung cấp hướng đi rõ ràng, định hướng cho doanh nghiệp với các mục tiêu cụ thể và hậu quả nếu không đạt được mục tiêu đó. Từ đó, nhân viên có thể hiểu trách nhiệm và có thêm động lực để hoàn thành mục tiêu.
• Hiệu quả: Thực hiện chiến lược đòi hỏi mọi nhân viên hướng tới một mục tiêu chung và cần có ban lãnh đạo để xây dựng lộ trình hoạt động hiệu quả, tối ưu hóa nguồn lực cũng như tạo môi trường làm việc tích cực, mang lại lợi ích về tài chính và sản xuất.
• Chủ động: Bằng cách đưa ra chiến lược, doanh nghiệp có thể trở nên chủ động hơn, giải quyết các vấn đề nhanh chóng và đáp ứng xu hướng biến động của thị trường.
• Bền vững: Áp dụng chiến lược nhất quán giúp doanh nghiệp ổn định và phát triển bền vững trong thị trường cạnh tranh đẩy biến động.

3. Công thức hoạch định chiến lược thành công

Chiến lược là kế hoạch tổng thể để đạt mục tiêu, được xác định bởi công thức: Chiến lược = Mục tiêu + Nguồn lực + Phương tiện

• Mục tiêu: Mục tiêu của dự án phải thực tế, rõ ràng, cụ thể và đo lường được. Ví dụ, một doanh nghiệp hướng tới mục tiêu chuyển đổi số quản trị trong 2 năm.
• Nguồn lực: Các yếu tố tổ chức sử dụng để đạt mục tiêu gồm tài chính, nhân sự, công nghệ, thông tin và nguồn lực vật chất. Ví dụ, doanh nghiệp có ngân sách lớn, nhân viên kỹ năng cao và cơ sở hạ tầng hiện đại.
• Phương tiện: Các công cụ, phương pháp, kỹ thuật và quy trình huy động nguồn lực để đạt mục tiêu. Ví dụ, doanh nghiệp sử dụng giải pháp 1C:ERP để  hoạch định nguồn lực và quản trị doanh nghiệp toàn diện. 

4. Các bước xây dựng chiến lược đột phá

Một quy trình xây dựng chiến lược bài bản không chỉ giúp xác định rõ ràng mục tiêu và hướng đi mà còn tạo nền tảng vững chắc để doanh nghiệp bứt phá khỏi giới hạn hiện tại và đạt được những thành công mới. 

4.1 Bước 1: Thiết lập mục tiêu

Trước khi xây dựng chiến lược, cần xác định mục tiêu dài hạn dựa trên tình hình thực tế. Các doanh nghiệp thường nhắm đến doanh thu, lợi nhuận, thị phần hoặc tái đầu tư. Mục tiêu chiến lược là tiêu chuẩn đánh giá sự phát triển trên toàn quá trình. 

4.2 Bước 2: Đánh giá tình hình thực tế

Để xây dựng chiến lược hiệu quả, nhà quản trị cần đánh giá hai nội dung chính:

• Môi trường kinh doanh: Nghiên cứu kinh tế, công nghệ, chính trị, xã hội và pháp luật để xác định cơ hội và rủi ro. Điều này giúp nhà quản trị hiểu bối cảnh hoạt động và đưa ra chiến lược phù hợp với doanh nghiệp. 
• Nội lực doanh nghiệp: Đánh giá điểm mạnh và điểm yếu trong quản lý, Marketing, R&D, tài chính và nguồn nhân lực. Việc này giúp cải thiện và tận dụng tối đa tiềm năng nội bộ.

4.3 Bước 3: Xây dựng chiến lược

Sau khi xác định mục tiêu và đánh giá tình hình, doanh nghiệp chuyển sang giai đoạn lựa chọn chiến lược. Chiến lược tốt trả lời được ba câu hỏi chính:

• Mục tiêu cần đạt là gì?
• Đối thủ cạnh tranh là ai và thế mạnh của họ là gì?
• Lợi thế cạnh tranh của mình là gì và cách thức cạnh tranh như thế nào?

4.4 Bước 4: Triển khai thực hiện

Trong quá trình chuẩn bị và thực hiện chiến lược, có hai giai đoạn quan trọng liên quan chặt chẽ:

• Giai đoạn tổ chức: Tập trung vào tổ chức và củng cố nguồn lực, cả trong và ngoài doanh nghiệp.
• Giai đoạn chính sách: Phát triển các chính sách chi tiết hơn để thúc đẩy triển khai chiến lược đã đề ra. 

4.5 Bước 5: Đo lường kết quả và điều chỉnh

Ở giai đoạn này, nhà quản trị cần xác định chiến lược có phù hợp với các tiêu chí và mục tiêu ban đầu của công ty không. Điều này giúp đánh giá tiến độ và hiệu quả của chiến lược, đồng thời kiểm soát hướng đi mong muốn của doanh nghiệp. 

>>>> XEM THÊM: Chiến lược đại dương xanh là gì? Phân biệt với đại dương đỏ

5. 5 Yếu tố quyết định sự thành công của chiến lược

Chiến lược đóng vai trò quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau. Để thành công, chiến lược cần đáp ứng các yếu tố phù hợp với mục tiêu tổng thể của công ty, vậy những yếu tố đó là gì?

• Mục đích: Việc xác định mục đích khi tạo ra chiến lược giúp doanh nghiệp tìm được con đường phát triển và tập trung nguồn lực để đạt được mục tiêu. 
• Pham vị chiến lược: Xác định phạm vi chiến lược giúp doanh nghiệp lựa chọn đối tượng khách hàng và phân khúc thị trường phù hợp với sản phẩm, dịch vụ.
• Giá trị khách hàng: Xác định nhu cầu và giá trị mà khách hàng mong muốn từ sản phẩm, dịch vụ để đề xuất chiến lược nhằm đáp ứng tốt nhất nhu cầu đó.
• Yếu tố hệ thống hoạt động: Truyền tải giá trị và lợi ích sản phẩm, dịch vụ là yếu tố quan trọng tăng doanh thu. Doanh nghiệp nên đề xuất các chiến lược tăng cường hợp tác giữa Marketing và chăm sóc khách hàng để tạo chuỗi giá trị và tăng độ tin cậy khách hàng.
• Yếu tố năng lực: Mỗi doanh nghiệp có giá trị cốt lõi riêng. Xác định điểm mạnh này khi xây dựng chiến lược giúp tìm con đường phát triển thuận lợi và nâng cao vị thế trên thị trường, đồng thời định hướng mục tiêu phát triển bền vững.

6. Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp

Trong doanh nghiệp, các cấp lãnh đạo khác nhau có các định hướng và câu hỏi chiến lược riêng. Bao gồm 3 cấp chiến lược chính, mỗi cấp đều cần giải đáp các câu hỏi lớn:

7. Phân biệt chiến lược và chiến thuật

Ngay trong khái niệm chiến lược là gì có thể thấy chiến lược thường liên kết với chiến thuật. Tuy nhiên, hai khái niệm này khác nhau về cách thức lập kế hoạch hành động. Cụ thể như sau: 

Cả chiến lược và chiến thuật đều quan trọng trong quản lý và lãnh đạo, thường được kết hợp để đem lại kết quả tối ưu trong các hoạt động kinh doanh.

8. Các công ty có chiến lược kinh doanh thành công

Một trong những cách tốt nhất để học hỏi về chiến lược kinh doanh là tìm hiểu các ví dụ thực tế. Dưới đây là ba công ty đã vượt qua nhiều thách thức nhờ có chiến lược kinh doanh xuất sắc:

1 - Best Buy

Best Buy, công ty bán lẻ đồ điện tử đa quốc gia, đã vượt qua cạnh tranh từ Amazon và các đại lý như Walmart, Home Depot bằng chiến lược độc đáo. Thay vì đóng cửa hoặc phát triển sản phẩm mới, Best Buy tận dụng lại mặt bằng cửa hàng để cung cấp dịch vụ lấy hàng nhanh hơn và chuẩn bị mặt hàng sẵn có, tăng sự thuận tiện cho khách hàng.

2 - Nike

Nike là thương hiệu thể thao hàng đầu toàn cầu, nổi bật với sản phẩm biểu tượng và chiến lược kinh doanh hiệu quả. Tận dụng nhận thức khách hàng để tăng giá trị sản phẩm, Nike xây dựng thành công lòng trung thành của khách hàng, là chiến lược quan trọng mang lại sự thành công bền vững của thương hiệu.

3 - Starbucks

Starbucks sở hữu chuỗi cửa hàng cà phê lớn nhất thế giới, đã phải đối mặt với áp lực tài chính nghiêm trọng vào năm 2008 do sự cạnh tranh gay gắt và tăng giá nguyên liệu. Lợi nhuận giảm gần 28%, dẫn đến đóng cửa 300 cửa hàng và sa thải 6.700 nhân viên. Để giải quyết vấn đề này, Giám đốc điều hành Howard Schultz tái cơ cấu chiến lược, tập trung vào khách hàng và tái thiết lập mối quan hệ gắn kết với họ.

9. Xây dựng chiến lược kinh doanh tổng thể với giải pháp 1C:ERP

1C:ERP là giải pháp quản trị nguồn lực toàn diện, hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xây dựng chiến lược kinh doanh tổng thể. Được phát triển và triển khai bởi hơn 200 đối tác trên 30 quốc gia, 1C:ERP mang lại hiệu quả vượt trội nhờ vào công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm phong phú từ các doanh nghiệp toàn cầu.

Giải pháp này cho phép doanh nghiệp quản lý toàn diện từ lập kế hoạch, ngân sách, quản lý khách hàng, bán hàng, mua hàng, kho bãi, sản xuất đến tài chính và tài sản dài hạn trên cùng một nền tảng thống nhất. Từ đó, nhà quản trị sẽ dễ dàng hơn trong việc đưa ra các chiến lược hiệu quả. 

• Tùy Chỉnh Linh Hoạt: Hệ thống logic mở, dễ tùy chỉnh theo yêu cầu đặc thù của doanh nghiệp và tích hợp với các giải pháp khác.
• Chuẩn Mực Kế Toán: Hỗ trợ chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và quốc tế (IFRS), phù hợp cho cả các công ty đa quốc gia.
• Tương Thích Đa Nền Tảng: Tương thích với hầu hết các phần mềm quản trị cơ sở dữ liệu, hệ điều hành và trình duyệt phổ biến.
• Nâng Cao Hiệu Quả Quản Trị: Cải tiến quy trình làm việc, loại bỏ thao tác thủ công, cung cấp hệ thống báo cáo thời gian thực để cải tiến chất lượng sản phẩm, dịch vụ.
• Bảo Mật và Cam Kết: Mã hóa dữ liệu, phân quyền chặt chẽ và ghi nhận lịch sử thao tác người dùng, đảm bảo tính minh bạch và bảo mật thông tin.
• Tối Ưu Chi Phí: Tối ưu hóa chi phí vận hành, dễ dàng kiểm soát mục tiêu hoạt động (KPI), và nâng cao hiệu quả giá trị đầu tư.
• Nhanh Chóng Lập Kế Hoạch: Hỗ trợ doanh nghiệp nhanh chóng lập kế hoạch và kiểm soát các mục tiêu hoạt động để đạt được mục tiêu tài chính.

>>>> BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

• Đạo đức kinh doanh là gì? Vai trò và 7 nguyên tắc quan trọng
• Mô hình kinh doanh là gì? 14 mô hình kinh doanh phổ biến

Việc hiểu rõ chiến lược là gì, đặc điểm và vai trò trong doanh nghiệp là yếu tố then chốt để đưa ra những quyết định đúng đắn và xây dựng lộ trình phát triển phù hợp. Bằng cách áp dụng những chiến thuật linh hoạt cũng như ứng dụng công nghệ tiên tiến, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, nâng cao khả năng cạnh tranh và đạt được những thành công vượt trội. Hãy để 1C Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp trên hành trình xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả và vững chắc.