Doanh thu là gì? Phân loại và cách tính doanh thu chuẩn nhất

Hiệu quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp thường được đánh giá dựa trên doanh thu. Vậy doanh thu là gì? Việc ghi nhận chỉ tiêu này cần lưu ý các điều kiện và khoản giảm trừ nào? Trong nội dung bài viết dưới đây, 1C Việt Nam sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc trên.

1. Doanh thu là gì? 

Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế mà một doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, đến từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường và các hoạt động khác của doanh nghiệp, góp phần tăng vốn chủ sở hữu. (Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) số 14).

Đối với doanh nghiệp, doanh thu là thước đo quy mô, khả năng tái sản xuất, là cơ sở để bù đắp chi phí sản xuất và nộp thuế cho Nhà nước. Đồng thời, chỉ tiêu này cũng là giai đoạn cuối cùng trong quá trình luân chuyển vốn, tạo tiền đề cho quá trình sản xuất tiếp theo.

Tìm hiểu thêm khái niệm khác liên quan đến doanh thu: 

• Unearned revenue là gì? Những lưu ý về Unearned revenue
• Doanh thu thuần là gì? Công thức và ý nghĩa

2. Các loại doanh thu

Doanh thu của doanh nghiệp được chia thành các loại doanh thu khác nhau cụ thể:

• Doanh thu bán hàng: Là tổng số tiền mà doanh nghiệp thu được từ hoạt động bán sản phẩm, dịch vụ trong 1 kỳ kế toán. Chỉ số này có ý nghĩa vô cùng quan trọng thể hiện tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 
• Doanh thu từ hoạt động tài chính: Là khoản thu nhập doanh nghiệp nhận được từ các hoạt động cho thuê tài sản, tiền lãi cho vay, tiền gửi ngân hàng, lợi nhuận từ hoạt động đầu tư như trái phiếu chính phủ, cổ phiếu...
• Doanh thu nội bộ: Là khoản tiền thu được từ việc bán hàng, tiêu thụ nội bộ giữa các đơn vị trực thuộc cùng 1 công ty, tổng công ty.
• Doanh thu bất thường: Là khoản tiền thu được từ những sự kiện bất thường, không duy trì thường xuyên như thanh lý tài sản, bán tài sản dư thừa hoặc khoản được hoàn trả nợ sau thời gian dài.

3. Công thức tính doanh thu

Thông thường, doanh thu được tính dựa trên công thức sau:

✅ Đối với hoạt động bán sản phẩm: Doanh thu = Giá bán x Sản lượng

Ví dụ, một công ty bán 100 mặt hàng với giá 100.000 đồng/sản phẩm thì doanh thu của công ty được tính như sau:

Doanh thu = 100 x 100.000 = 10.000.000 đồng

Về việc ghi nhận doanh thu bán hàng, đối với hoạt động bán sản phẩm, doanh nghiệp cần đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:

• Người mua đã chịu trách nhiệm đa phần về rủi ro và lợi ích liên quan đến quyền sở hữu hàng hóa. Điều kiện này thể hiện rằng doanh nghiệp đã chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa cho người tiêu dùng.
• Không còn sự nắm giữ quyền quản lý hoặc kiểm soát hàng hóa từ phía người sở hữu. 
• Xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. Để đáp ứng điều kiện này đòi hỏi doanh nghiệp phải có đủ thông tin để xác định chi phí liên quan đến việc bán hàng, bao gồm chi phí mua hàng, chi phí vận chuyển, chi phí bảo hiểm,...

✅ Đối với hoạt động cung cấp dịch vụ: Doanh thu = Số lượng khách hàng x Giá dịch vụ

Ví dụ: Một công ty cung cấp dịch vụ tư vấn thuế có giá bán dịch vụ là 10.000.000/hợp đồng. Trong tháng 7/2023, công ty ký kết 10 hợp đồng tư vấn thuế. Doanh thu của công ty trong tháng 7/2023 là:

Doanh thu = 10.000.000 x 10 = 100.000.000 đồng

Doanh thu cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời các điều kiện sau:

• Doanh thu được xác định có độ tin cậy cao.
• Giao dịch cung cấp dịch vụ có khả năng mang lại lợi nhuận kinh tế.
• Tính toán khối lượng công việc đã hoàn thành vào ngày lập bảng cân đối kế toán.
• Xác định được chi phí phát sinh trong quá trình thực hiện giao dịch cung cấp dịch vụ và chi phí để hoàn thành giao dịch đó.

4. Điều kiện ghi nhận doanh thu

4.1 Điều kiện ghi nhận doanh thu bán hàng

Theo Điểm 10 VAS 14, doanh thu bán hàng được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời các điều kiện sau:

• Người mua đã chịu phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu hàng hóa.
• Không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa như người sở hữu.
• Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn và đáng tin cậy.
• Đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
• Đã xác định được chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.

4.2 Điều kiện ghi nhận doanh thu cung cấp dịch vụ

Theo Điểm 16 VAS 14, doanh thu cung cấp dịch vụ được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời các điều kiện sau:

• Doanh thu được xác định tương đối chắc chắn.
• Tạo ra lợi ích kinh tế từ giao dịch cung cấp dịch vụ.
• Xác định được phần công việc đã hoàn thành vào ngày lập bảng cân đối kế toán.
• Xác định được chi phí phát sinh cho giao dịch và chi phí để hoàn thành giao dịch đó.

>>>> ĐỪNG BỎ LỠ: 

• WACC là gì? Cách tính và ý nghĩa của WACC với doanh nghiệp
• Lợi nhuận thuần là gì? Công thức tính và tối ưu lợi nhuận thuần

5. Phân biệt doanh thu, thu nhập và dòng tiền 

Doanh thu, thu nhập và dòng tiền là ba thuật ngữ quan trọng, thường được nhắc đến trong tài chính doanh nghiệp. Mặc dù có mối quan hệ chặt chẽ với nhau nhưng thực chất 3 khái niệm trên lại có những điểm khác biệt cơ bản. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giúp doanh nghiệp phân biệt rõ doanh thu, thu nhập và dòng tiền:

>>> TÌM HIỂU NGAY: ROI là gì? Cách ứng dụng và cải thiện ROI trong doanh nghiệp

6. Các phương pháp tăng doanh thu cho doanh nghiệp

Trong trường hợp cần gia tăng doanh thu, doanh nghiệp có thể cân nhắc thực hiện phương pháp hữu ích, hiệu quả sau:

• Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh: Việc nghiên cứu đối thủ cạnh tranh sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn thị trường và đưa ra những chiến lược phù hợp.
• Xác định đối tượng khách hàng mục tiêu: Khoanh vùng chuẩn xác những người có nhu cầu và khả năng chi trả cho sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp giúp công ty tập trung nguồn lực, thời gian để tiếp cận, đáp ứng nhu cầu của khách hàng, từ đó tăng khả năng chuyển đổi mua hàng.
• Tăng tỷ lệ chuyển đổi mua hàng: Đây là tỷ lệ giữa số lượng khách hàng tiềm năng tiếp cận được và số lượng khách hàng thực sự mua hàng. Để tăng tỷ lệ chuyển đổi mua hàng, doanh nghiệp cần cải thiện trải nghiệm mua hàng của khách hàng, đưa ra các chính sách ưu đãi, chương trình khuyến mãi hấp dẫn.
• Tăng số lần khách hàng mua lặp lại: Khách hàng trung thành là những người thường xuyên mua hàng của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần có các chương trình khuyến mãi và phân loại nhóm khách hàng để lên kế hoạch chăm sóc hiệu quả giúp giữ chân những người tiêu dùng này.
• Tiếp nhận phản hồi từ khách hàng: Đây là nguồn thông tin quý giá giúp doanh nghiệp cải thiện sản phẩm, dịch vụ và trải nghiệm mua sắm của khách hàng. Các công ty cần thường xuyên lắng nghe và tiếp nhận ý kiến từ người mua để có những điều chỉnh phù hợp.
• Truyền động lực và đãi ngộ tốt với nhân viên: Nhân viên là lực lượng nòng cốt trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần tạo môi trường làm việc tốt và đãi ngộ xứng đáng cho nhân viên để họ có động lực làm việc, cống hiến cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể ứng dụng công nghệ thông qua việc sử dụng phần mềm quản lý doanh thu. Giải pháp sẽ hỗ trợ doanh nghiệp quản lý nguồn tài chính thông minh, chính xác, góp phần gia tăng doanh thu hiệu quả.

Như vậy, hiểu rõ doanh thu là gì cũng như cách thực hiện ghi nhận đúng quy định giúp doanh nghiệp cung cấp thông tin chính xác cho các bên liên quan, phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh. Ngoài ra, các công ty cần lưu ý những khoản giảm trừ nhằm đảm bảo tính trung thực và chính xác của báo cáo tài chính. Hiện nay, có nhiều phần mềm hỗ trợ doanh nghiệp quản lý doanh thu, trong số đó phải kể đến 1C:Company Management. Liên hệ ngay tới 1C Việt Nam để được hỗ trợ tư vấn tốt nhất!

>>> THAM KHẢO NGAY:

• 7 nguyên tắc "vàng" quản trị nguồn vốn cho doanh nghiệp
• [Miễn phí] Mẫu file Excel quản lý thu chi công ty chi tiết nhất